SIRBISTAN-TURKIYE ILISKILERINDE SANCAK BOSNAKLARININ ROLU
Yıldırım Ağanoğlu

Gectigimiz gunlerde Istanbul'da Balkan Ekonomi Zirvesi duzenlendi. Balkan ulkeleri arasinda ekonomik isbirliginin artmasi en buyuk temennimizdir. Cunku ticaretin ve ekonominin bir araya getirdigi ulkeler karsilikli menfaatler cercevesinde birbirine dusman gozuyle bakamaz.
Bu vesileyle zirvede Sirbistan'i yakindan tanidigimiz dost bir isim temsil etti. Sirbistan Hukumeti Devlet Bakani Dr. Suleyman Uglanin. Uglanin Sancak Bosnaklari arasinda yillarca olumlu siyaset yuruten biri. Uglanin'in Sirbistan'da uyguladigi siyasetin ana fikri hep olumlu ve uzlasmaci olmasidir. Aslinda gecmise dair soylenecek o kadar cok olumsuz sey varki. Ancak sadece olumsuzluklari on plana cikartan bir politika izleyerek Sancaklilarin Sirbistan'da rahat bir hayat surmeleri mumkun degildir.
Bu ziyaret vesilesiyle 28 Kasim 2008 Cuma gunu Istanbul Sur Restoran'da Sancak Dostlari Vakfi Baskani Kamil Caliskan ve Bosna Hersek Dostlari Vakfi Baskani Saffet Erdem onemli bir aksam yemegine ev sahipligi yapti. Yemek, Devlet Bakani sifatiyla ilk defa Turkiye'ye resmi bir ziyaret gerceklestiren Dr. Suleyman Uglanin onuruna duzenlendi. Davete Istanbul Vali Yardimcisi Murat Kocabas, Ircica Genel Direktoru Halit Eren, Balmed Baskan Yardimcisi Omer Guzelyazici Sirbistan Cumhuriyeti Istanbul Baskonsolosu Dragan Markovic, Hirvatistan Cumhuriyeti Istanbul Baskonsolosu Damir Perincic, ile isimlerini burada sayamacagim bircok seckin konuk katildi. Bosna ve Sancak ile ilgili toplantilara katilmalari simdiye kadar pek nadir olan, Sirbistan ve Hirvatistan diplomatlarini aramizda gormek baris fidelerinin ileriki gunlerde daha bir guzel yeserecegi umidini tasimamiza sebep olmustur.
Dr. Uglanin ve diger dostlarimiz ile yemek arasinda yaptigimiz gorusmelerde onemli konulari paylasma imkâni bulduk. Suleyman Uglanin, Sancak'in en kidemli siyasetcisi ve lideridir. 1990 yilinda Yugoslavya dagilmadan once Alija Izetbegovic'in tarafindan kurulan SDA (Demokratik Eylem Partisi) icinde en genc uye iken, 2008'de Istanbul'daki Balkan Ekonomi Zirvesi'ne katilan bakanlar arasinda ise en yasli uyeydi.
Uglanin, 1992 yilinda Bosna savas icinde yanarken, Turkiye'nin yardimiyla hem Sancak hem Bosna icin elinden gelen her seyi yapmaya gayret ediyordu. Ankara'da surgunde bulundugu zor gunlerde Ilk isi Sancak Vilayeti haber ajansini kurmak oldu. Devlet adamlarimizla yaptigi temaslar sayesinde Sancak Bosna ve Kosova'dan 920 universite ogrencisinin ulkemizde okumalarini temin etmistir.
1993'te BM Genel Sekreteri Butros Gali'den Suleyman Demirel ve Ozal'a can guvenligi icin Ankara'da yasayan Uglanin icin bir yazi geldi. "Uglanin'i hapsedin ve bize teslim edin". Ama 2008'e gelindiginde bu sefer, ABD Disisleri Bakani Condoliza Rice Cumhurbaskanimiz Abdullah Gul'u arayarak, "Uglanin'i ikna edin Sirbistan secimlerinde Tadic'in Demokratik Blogu'na oy versin" dedigi siyasi cevrelerde konusulmaktadir. Nereden nereye. Uzun yillar Sirbistan'daki baskici idarenin ve polisin tacizine gogus gerdikten sonra Uglanin'i nihayet Sirbistan Cumhuriyeti'nin bir bakani olarak gormek bizlere nasip olmustur. Sirbistan ve Sancak bu bakanlikla cok sey kazanmistir. Yilmaz bir baris oncusunun bu vesileyle yolu acilmistir.
Uglanin izledigi sabirli siyasetle, Sancak Sorununu Birlesmis Milletler'e tasiyarak cozmeyi basarmistir. Sirbistan devleti, 2003'de Sancak Milli Meclisini, bayragini ve milli bayramlarini yine bu sabirli siyaset sonucu kabul etti. 20 Kasim artik Sancak'in milli gunudur ve 11 Mayis Sancak Bosnaklarinin Bayrak gunudur. Sirbistan bu gunlere saygilidir.
Balkan ulkelerinin kendi aralarinda yasadiklari cesitli sikinti, niza ve savaslar Turkiye'de hep endise ile izlenmistir. Balkanlar'da barisin gerceklesmesi yolunda Turkiye elinden geleni yapmistir. Artik izlenen politikalar yavas yavas meyvesini vermeye baslamistir. Balkan Ekonomi Zirvesi'nde Sirbistan Cumhuriyetini bir Turkiye dostu olan Suleyman Uglanin temsil etmistir. Bu temsil, ayni zamanda Sirbistan ve ulkemiz arasindaki iliskilerdeki soguklugun ortadan kalkmaya baslayacaginin bir gostergesidir.
Uglanin'in iki ulke arasindaki iliskilerin gelistirilmesinde cok onemli bir rol oynayacagi suphesizdir. Sancakli Bosnaklar, kendilerine en yakin millet olarak Turkiye'deki kardeslerini gormekteler. Bu vesileyle Iki ulke arasindaki her cesit iliskinin en ust seviyeye cikarilmasi icin bir kopru olmaya da hazirlar.
Uglanin ve arkadaslari 18 yildir Sirbistan'da yasayan Bosnak toplumu ile Turkiye'de yasayan kardeslerinin arasindaki iliskileri saglamlastirma, gelistirme noktasinda calismalarda bulunmaya bundan sonra da devam edeceklerdir. Bu gezi vesilesiyle gectigimiz hafta Sirbistan Cumhuriyeti'nin Istanbul'daki baskonsolosluk binasinda Bosna ve Sancak kokenli derneklerle bir toplanti yapildi. Bu bizim icin son derece onemli ve mana ifade eden bir toplantiydi. Bundan birkac yil once boyle bir toplanti hayal bile edilemezdi.
Uglanin yaptigi aciklamada: "Biz iki milletvekilimiz Bayram Omeragic ve Esat Dzudevic ile bu hukumete girmeseydik Sirbistan Parlamentosu feshedilecek ve erken secimlere gidilecekti. Sirbistan hukumeti devlet bakanliginda gorev alanlarimi secerken geri kalmis bolgelerle ilgili bir bakanlik gorevini ustlendim, ki bu bolgeler cogunlukla Sancak sehirleridir. Sirbistan hukumetinin aldigi bir kararla Turkiye ile kurulacak karma bakanlar komitesinde Sirbistan hukumetini temsil ediyorum ve Turkiye'deki muhatabim TC. Calisma ve Sosyal Guvenlik Bakani Faruk Celik'tir.
Cumhurbaskani Abdullah Gul tarafindan kabul edildim. Kendilerinden iki ulkenin iliskilerinin gelistirilmesi noktasinda her turlu destegi aldim. Turk isadamlarini bolgeye yatirim yapmaya davet ettim. Bu ziyaretim vesilesiyle Gebze Organize sanayi bolgesini gezdim. Benzer bolgelerin bir an once Sirbistan'da kurularak is alanlarini onlara acmak icin sabirsizlaniyoruz.
Sirbistan Avrupa Birligi'ne girmek istiyor, ancak mevcut sartlar dahilinde ve zenginlesmedigi surece bu mumkun gorulmuyor. Sirbistan'in zenginlesmesi icin Turkiye'nin desteginin onemli oldugunu dusunuyorum. Ayni sekilde Turkiye'nin Avrupa birligi yolu da Belgrad ve Sirbistan'dan gecmektedir. Sirbistan'da Turk vatandaslarina uygulanan vizenin kaldirilmasi ve Yenipazar'a yakin bir askeri havaalani olan Sjenitsa Havaalani'nin sivil ucuslara acilmasi en buyuk arzumdur.
Yaptigimiz calismalarla artik Sancak'ta Bosnaklar evlerine huzur icinde donebildikleri gibi, Turkiye'den gerek ziyaret, gerekse ticari olarak bolgeye gelenler artik rahatlikla Sirbistan'da dolasabileceklerdir" demistir.
Balkanlar'da kalici bir baris istikrarli, insan haklari ve demokrasiye saygili ve zenginlesmis ve komsulariyla dostca munasebetler kuracak bir Sirbistan ile mumkundur. Bu Sirbistan'in politik mucadelesinde ve Sirp radikallerinin dusmanca politikalarinin engellenmesinde, Sancak Bosnaklarinin ve tartisilmaz liderleri olan Uglanin'in partisinin buyuk rolu olacaktir. Sirbistan'in mevcut sorunlari ayni zamanda tum Balkanlarin basagrisidir.
Bu yuzden Sirbistan'in yapacagi dostca diplomatik hamlelere ihtiyac vardir. Dr. Suleyman Uglanin'in Sirbistan Devlet Bakanligi'na getirilmesi bu hamlelerden yalnizca bir tanesidir. Sirbistan Hukumetini ve Uglanin'i kutluyor ve Balkanlar'da gelecege artik umitle bakmak istiyoruz.
1/12/2008