Dünya Gazetesi
Nisan 16, 2008

Yabancı yatırımda Türkiye Romanya'nın ensesinde

 İSTANBUL - Güney Doğu Avrupa'da yatırım cazibesi açısından Romanya ile arasındaki
farkı kapatan Türkiye'nin, yabancı yatırımcı için en önemli özelliğinin "iç pazar"
olduğu bildirildi.

Ernst&Young tarafından yapılan Güneydoğu Avrupa Yatırım Çekiciliği 2007 Anketi
Ernst&Young Türkiye Genel Müdürü Osman Dinçbaş ve şirketin Fransa Kıdemli Müdürü
Fabrice Reynaud tarafından düzenlenen basın toplantısı ile açıklandı. Güneydoğu
Avrupa ülkelerini yatırım cazibesi açısından karşılaştıran anket için 216 üst düzey
yönetici ile mülakat yapıldı.

Katılımcıların yüzde 67'si Güneydoğu Avrupa ülkelerinde yatırım ortamının son 3 yılda
geliştiğini belirtirken, yüzde 86'sı AB üyeliğinin yatırım cazibesini artıran faktör
olduğunu düşünüyor. Güneydoğu Avrupa ülkelerinin yatırım çekiciliklerinde yüzde 52
ile Romanya yine ilk sırada yer alırken, Türkiye yüzde 50'lik oran ile ikinci sırada
bulunuyor. Bu oranın 2006'da Romanya'da yüzde 58 olduğu ve geçen yıl yüzde 52'ye
indiği, 2006'da yüzde 49 olan Türkiye'de ise yüzde 1'lik artış yaşandığı, dolayısıyla
Romanya ile Türkiye arasındaki farkın gittikçe kapandığı, Romanya'nın güçlü
pozisyonunu zorladığı belirtiliyor.

Vergi sistemi dezavantaj

Ankete göre Türkiye; iç pazar, ulaştırma ve lojistik altyapıları, telekomünikasyon
altyapısı, işgücünün niteliği, yaşam kalitesi, işçilik maliyeti ile şeffaflık ve
istikrar gibi kriterler göz önünde bulundurulduğunda dengeli bir cazibe profiline
sahip. Türkiye'nin yatırım çekiciliğini belirleyen en önemli faktör yüzde 34 ile iç
pazar olurken, en önemli dezavantajı vergi sistemi olarak görülüyor. Türkiye'nin
vergi mevzuatı, "en dostane olmayan" vergi sistemi olarak algılanıyor. En çekici üç
Güneydoğu Avrupa ülkesi Romanya, Türkiye ve Bulgaristan olarak sıralanırken, yatırım
miktarı olarak yaklaşık 15 milyar Euro ile Türkiye, 7 milyar Euro civarındaki
Romanya'ya göre iki kat yatırımla bu ülkeyi geride bırakarak ilk sırada bulunuyor.

Yabancı yatırımlar endüstri ağırlıklı

Doğrudan yabancı yatırımların yüzde 64'ünü endüstriyel faaliyetler oluşturuyor.
2006-2007 döneminde çekilen doğrudan yabancı yatırım proje sayısında Güneydoğu
Avrupa'da 298'den 353'e çıkan proje sayısı ile yüzde 18'lik artış söz konusu iken en
çok büyümeyi yüzde 62 ile 116'dan 188'e çıkardığı proje sayısıyla Rusya, Ukrayna ve
Belarus gerçekleştirdi. Ankette, Güneydoğu Avrupa'nın hem imaj hem de algılama
açısından Orta Avrupa'ya yaklaştığı dikkat çekiyor. Doğrudan yabancı yatırım proje
sayısında Türkiye, önceki yıla göre yüzde 43'lük artışla 2007'de 40 yeni yabancı
yatırım projesi çekerek bu sıralamada dördüncü oldu. Romanya bu dönemde yüzde 6'lık
artış ile 149 proje, Sırbistan yüzde 174'lük artış ile 63 proje ve Bulgaristan yüzde
12'lik azalma ile 60 proje çekti.

Özelleştirme lokomotif olacak

Rapor sunumunun ardından gazetecilerin sorularını yanıtlayan Osman Dinçbaş,
Türkiye'nin de global krizin etkilerini kaçınılmaz olarak yaşayacağını, bu nedenle
yatırımlarda belli bir azalma görülebileceğini belirterek, "Özelleştirmeler yapılırsa
geçen yılki rakamları yakalarız, ancak özelleştirme olmazsa bazı yatırımlar
ertelenebilir. Dolayısıyla özelleştirme, bu yıl da Türkiye'ye yabancı sermaye
girişinin lokotomotifi olacaktır" dedi.

Global kriz yatırımları askıya aldırıyor

Türkiye'deki siyasi çalkantının yatırımcıların bakış açısını ne şekilde
etkileyeceğine dair bir soru üzerine Dinçbaş, ülkeye yatırımcıların uzun vadeli
baktığını vurgulayarak, "Türkiye'de şu ana kadar siyasi gelişmelere bağlı olarak
yatırımlarını durdurmayı düşünen yabancı yatırımcı olmadı. 'Askıya almalıyım' diye
düşünen ciddi global yatırımcı yok. Ama global kriz nedeniyle askıya almayı
düşünenler oldu" şeklinde konuştu.

Ernst&Young Fransa Kıdemli Müdürü Fabrice Reynaud ise AB üyeliğinin Türkiye imajı
açısından çok önemli bir faktör olduğunu belirterek, ülkenin önümüzdeki 2-3 yıl
içinde yılda 60-70 yabancı yatırım projesi çekebileceğini aktardı.



Yatırım çekiciliğini tehdit eden faktörler

Anket sonuçlarına göre Güneydoğu Avrupa'nın yatırım çekiciliğini tehdit eden
faktörler yüzde 64 ile gayrimenkul maliyetlerinin artması, yüzde 63 mavi yakalı
elemanların ücret artışı, yüzde 56 ile beyaz yakalı elemanların ücret artışı, yüzde
44 ile mavi yakalı eleman eksikliği, yüzde 42 ile beyaz yakalı eleman eksikliği ve
yüzde 38 ile kısıtlı gayrimenkul olanakları şeklinde sıralandı.



Yabancı yatırımı için politik istikrar şart

Yatırımcı güveninin tazelenmesi için politik istikrarın sürdürülmesi   gerektiğine
işaret edilen ankete göre, Türkiye'nin yatırım çekiciliğini   yükseltmek için yapması
gerekenler arasında politik istikrarın sürdürülmesi ilk sırada yer alıyor. Bunu yüzde
19 ile AB ekonomik düzenleme standartlarına uyumun sağlanması, yurtdışındaki ülke
imajının iyileştirilmesi gibi faktörler takip ediyor.