19 Ocak 2007  

Özdemir INCE
oince@hurriyet.com.tr

Bulgaristan’da durumun vaziyeti


16 ve 17 Ocak tarihlerinde yayinladigim Bulgaristan’a dair yazi bugün de devam ediyor:

AB, müzakere sürecinde Türkçe egitim talebinde bulunmus, ancak Bulgaristan çekince koydugu için konu rafa kaldirilmistir. Üyelik sürecinde ise tekrar hiçbir zaman gündeme getirilmemistir. Türkler, anadillerini aile içerisinde ögrenmektedir.

Türk bölgelerinde valiler, hükümet tarafindan atamayla görevlendirilmektedir. Ancak, belediye baskanlari seçimle isbasina gelmektedir.

Bulgaristan resmi rakamlarina göre, Türk sayisi 808 bindir. Ancak, bu sayiya henüz dilekçe vererek silah zoruyla takilan Bulgar adindan kurtulmayanlar dahil degildir. Çünkü, silah zoruyla takilan Bulgar adini reddederek, Türk adi almalari halinde islerini kaybetme korkusu tasiyanlar çogunluktadir. Dilekçe vererek Türk adini alanlarin nüfus kayitlarinda ise Bulgar adi muhafaza edilmekte, resmi dairelerde yapilacak her türlü islemde insanlar "Bulgar adin ne?" sorusuyla karsilasmaktadir.

Türk-Bulgar karma aile sayisi çok düsüktür. Ama karma aile yapisinin "yöneten" sinifta fazla oldugu göze çarpmaktadir. Karma aileler, bu sekilde tesvik edilmektedir. Bulgar ile yapilan evlilikte, Bulgar kültürü baskin kültür olarak kabul edildigi ve o aile de Bulgar kabul edildigi için, Türkler "karma aile" modeline pek ragbet göstermemistir. Ancak, ekonomik avantajlar saglandigi için karma aile modelinin de arttigi gözlenmektedir.

Bulgaristan’da Türk yayinevi bulunmamaktadir. Komünist dönemin ilk yillarinda Türk gazetesi, Türk tiyatrosu, Türk kültür evleri ve kütüphaneleri yaninda radyoda Türkçe yayinlar bulunuyordu. Ancak, 1970’li yillardan itibaren bunlar da "yasakli Türkçe" kurbani oldular ve kapatildilar. Demokrasiye geçisten sonra bir iki gazete denemesi olmasina ragmen, bugüne kadar yasayan hiçbir Türk gazetesi olmamistir. Su anda Bulgaristan’da yayinlanan tek gazete, haftalik Zaman Bulgaria’dir ve yarisi Bulgarca yayinlanmaktadir. Türkçe gazete, radyo veya televizyon yoktur. Sadece Bulgaristan devlet televizyonunun (BNT) cumartesi ve pazar günleri hariç, haftanin belli günlerinde saat 16.00’da 10 dakikalik Türkçe haber servisinin disinda Türkçe televizyon yayini da yapilmamaktadir.

Türk partisinden kasit, Hak ve Özgürlükler Hareketi ise bu hareketin özerklik talebi olmadigi gibi, Türk nüfusun da böyle bir "ayrilikçi" talebi yoktur. Birakin ayrilikçi talebi, yillardir Bulgaristan’da koalisyon ortagi olan Hak ve Özgürlükler Hareketi, Bulgaristan parlamentosuna Türk nüfusun uluslararasi antlasmalardan dogan haklari için tek bir önerge dahi sunmamistir.

* * *

Simdilik daha fazla kurcalamak istemiyorum Bulgaristan’i. Bulgaristan, Avrupa Birligi’ne kuskusuz kendi istedigi kosullarda girmek isteyecekti. Bunu böyle istedi diye Bulgaristan ancak bir baska düzlemde elestirilebilir. Biraz daha ileri gidip Avrupa Birligi’ni de elestirmeyecegim. O da kendi çikarlarinin pesinde. Benim hedefim, Avrupa Birligi’nin Türkiye’deki "türlü çesitli" hizmetkárlari. Buyurun efendiler, efendinizi size bir sürek avi için sunuyorum. Cesaretiniz varsa?!..